ЗМЕСТ

ГІСТОРЫЯ ЦЭНТРАЛЬНАЙ ГАРАДСКОЙ

БІБЛІЯТЭКІ ІМЯ В. П. ТАЎЛАЯ

1. 1939 г.

Адкрыццё бібліятэкі......................................................5

2. 1940-1941 гг.

Станаўленне бібліятэкі ў даваенныя гады..................6

3. 1941-1945 гг.

Бібліятэка ў гады Вялікай Айчыннай вайны..............8

4. 1946-1950 гг.

Статус цэнтральнай гарадской бібліятэкі..................10

5. 1960-ыя гады.................................................................12

6. 1970-ыя гады.................................................................14

7. 1980-ыя гады.................................................................19

8. 1990-ыя гады.................................................................20

9. 2000-ыя і цяперашні час.............................................23

АСНОЎНЫЯ ДАТЫ ЖЫЦЦЯ В. П. ТАЎЛАЯ......24

ГІСТОРЫЯ

ЦЭНТРАЛЬНАЙ ГАРАДСКОЙ

БІБЛІЯТЭКІ ІМЯ В. П. ТАЎЛАЯ

1940-1941 гг. Станаўленне бібліятэкі ў

даваенныя гады

Першы будынак бібліятэкі знаходзіўся на вуглу

цяперашніх вуліц Савецкай, 20 і Піянерскай:

двухпавярховы, з кнігасховішчам на першым

паверсе і абанементам і чытальнай залай на другім.

У штатным раскладзе на 1 студзеня 1940 г.

налічвалася 24 работніка, сярод якіх было 6

бібліятэкараў для выдачы літаратуры на рускай,

беларускай і польскай мовах, 2 – на яўрэйскай, 2

працавалі ў чытальнай зале, бухгалтар-рахункавод,

інструктар-метадыст і інш.

Першым дырэктарам і арганізатарам бібліятэкі

быў Мікалай Паўлавіч Бабко. У ліку першых

работнікаў былі: Горбач Ганна Міхайлаўна,

Былінская Надзея Якаўлеўна, Дзяшкоўская Галіна,

Данюк-Іваноўская Таццяна Аляксееўна, Людміла

Іосіфаўна Бабко.

На пачатак Вялікай Айчыннай вайны фонд аблас-

ной бібліятэкі налічваў 200 тыс. экзэмпляраў. Кнігі

паступалі з усходніх абласцей Беларусі і многіх гара-

доў Савецкага Саюза. З 22 па 25 красавіка 1940 г. на

базе бібліятэкі быў праведзены першы семінар за-

гадчыкаў раённымі бібліятэкамі Баранавіцкай

вобласці.

1941-1945 гг. Бібліятэка ў гады

Вялікай Айчыннай вайны

У гады вайны нямецкія акупанты прыстасавалі

будынак бібліятэкі для сваіх патрэб, кнігамі высцілалі

брудны двор сваёй казармы, вывозілі іх за горад і

знішчалі. У 1944 г., адступаючы, спалілі і ператварылі ў

груды развалін дом, дзе знаходзілася бібліятэка.

Адразу пасля вызвалення пачалося аднаўленне

работы бібліятэкі ў невялікім напаўразбураным

будынку па вул. Леніна (былая Міцкевіча) з наспех

зробленым грубым абсталяваннем, трафейнымі сталамі

і амаль без кніг. Дырэктарам бібліятэкі зноў

прызначаецца М. П. Бабко, які ў верасні 1944 г., пасля

шпіталя, вярнуўся ў горад. Намеснікам дырэктара была

прызначана Г. М. Горбач. Вярнуліся на працу

некаторыя даваенныя супрацоўнікі: Л. І. Бабко, Н. Я.

Былінская і інш.

Быў арганізаваны збор літаратуры ў гараджан. За

кожным бібліятэкарам замацавалі вызначаныя вуліцы і

пачаліся абыходы дамоў. Аказалася, што многія

жыхары горада захавалі бібліятэчныя кнігі, многія

аддавалі кнігі са сваіх дамашніх бібліятэк. За невялікі

час фонд папоўніўся на 700 экземпляраў. Амаль кожны

дзень прыходзілі выданні з розных гарадоў Савецкага

Саюза. Пасля вайны бібліятэка атрымлівала абавязковы

экзэмпляр з Масквы. У маі 1945 г. бібліятэка налічвала

16 тыс. экземпляраў разнастайнай па тэматыцы

літаратуры: навуковай, палітычнай, мастацкай і інш.

Вяртала бібліятэка і сваіх актыўных даваенных

чытачоў, сярод якіх былі: юрыст А. П. Камянецкі, Р. Р.

Блях, В. М. Почтэр і інш.

1946 - 1950 гг.

Вясной 1946 г. бібліятэку перавялі ў больш светлае

і прасторнае памяшканне, у жылы дом на вул.

Гагарына, 31, дзе былі ўмовы для стварэння

чытальнай залы і выдзяляліся падсобныя пакоі для

апрацоўкі кніг. Кніжны фонд складаў 17527

экземпляраў.

Будынак бібліятэкі, вул. Гагарына, 31.

Фота 50-х гадоў

1960-ыя гады

У 1966 г. бібліятэка абслугоўвала 7380 чытачоў

праз абанемент, чытальную залу, перасоўныя

бібліятэкі і філіялы. У памяшканні бібліятэкі быў

выдзелены спецыяльны куток “Вывучайце свой край”.

На 1 студзеня 1967 г. у бібліятэцы працавала 9

чалавек.

Чытальная зала бібліятэкі,

вул. Камсамольская, 4.

Фота 60-х гадоў

1970-ыя гады

За мэтанакіраваную работу па абслугоўванню

чытачоў кнігай і яе актыўную папулярызацыю 23

ліпеня 1974 г. бібліятэцы прысвоена ганаровае

званне “Бібліятэка выдатнай работы”.

З кастрычніка 1976 г. бібліятэка ўзначаліла

цэнтралізаваную бібліятэчную сістэму г. Баранавічы,

якая аб’яднала 5 масавых бібліятэк сістэмы

Міністэрства культуры і стала каардынацыйна

метадычным цэнтрам для гарадскіх бібліятэк іншага

ведамаснага падпарадкавання. Дырэктарам біб-

ліятэкі ў гэты час (1966-1978 гг.) была Галіна

Міхайлаўна Манцэвіч. Перыяд яе кіраўніцтва заклаў

пачатак шляху бібліятэкі да заваявання свайго твару

сярод бібліятэк не толькі вобласці, але і рэспублікі.

У памяшканні цэнтральнай гарадской бібліятэкі

Фота 70-х гадоў.

Яшчэ больш выразна акрэсліўся пошук свайго

шляху ў бібліятэчным абслугоўванні насельніцтва ў

час кіраўніцтва ЦГБ заслужаным работнікам культуры

Беларускай ССР Мініным Міхаілам Яфімавічам

(1978-1992 гг.).

М. Я. Мінін

Галіна Таўлай, дачка паэта

18.07.1987 г. Свята кнігі, прысвечанае адкрыццю

барэльефа і памятнай дошкі В. П. Таўлая (мастак

У. П. Рамейка)

Л. А. Максімовіч

1990-ыя гады

1990-ыя гады прынеслі значныя змены ў пошуку

эфектыўных шляхоў развіцця бібліятэкі. Пачалося

ўкараненне новых інфармацыйных тэхналогій,

аўтаматызацыя працэсаў і этапаў бібліятэчнай

работы: ад паступлення дакумента ў бібліятэку да

выдачы яго чытачу.

Вялікі асабісты ўклад у поспехі калектыву ўнесла

дырэктар Людміла Антонаўна Максімовіч (1993-1994,

1997-2008). Яркі след пакінулі і былыя супрацоўнікі:

Лідзія Антонаўна Гаўрыс, Тамара Іванаўна Іванова,

Раіса Сямёнаўна Сямыкіна, Рыма Мікалаеўна

Коцікава, Ніна Іванаўна Агеева, Валянціна Іванаўна

Жыдзік, Людміла Уладзіміраўна Галаўко, Галіна

Пятроўна Уласава і інш.

У 1999 г. бібліятэка атрымала спецыяльную

прэмію Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь “За

дасягненні ў эстэтычным і маральным выхаванні

беларускага народа і прапаганду духоўных

каштоўнасцей”.

У 1999 г. Міністэрства культуры Рэспублікі

Беларусь узнагародзіла калектыў цэнтральнай

гарадской бібліятэкі імя В. П. Таўлая Ганаровай

Граматай за значны ўклад у арганізацыю

бібліятэчнага абслугоўвання насельніцтва, вялікую

краязнаўчую працу і ў сувязі з 60-годдзем з дня

заснавання бібліятэкі.

1929 - за ўдзел у кіраўніцтве студэнцкай забастоўкай

выключаны з гімназіі, паліцыяй прымусова вернуты ў

вёску Рудаўка.

1929 - арыштаваны за камсамольскую дзейнасць і

амаль год правёў у астрозе.

1930 - у кастрычніку па рашэнні ЦК Кампартыі

Заходняй Беларусі накіраваны ў БССР. Працуе ў газеце

“Звязда”, вучыцца на вячэрнім курсе газетнага

аддзялення літфака БДУ. Займаецца літаратурнай

творчасцю, друкуе свае творы ў газетах і часопісах.

1931 - асабістае знаёмства з Янкам Купалам. Прыняты

ў БелАПП.

1932 - уступае ў Камуністычную партыю Заходняй

Беларусі і накіроўваецца на падпольную работу. Член

цэнтральнай рэдакцыі КПЗБ у Варшаве.

1933 - рэдактар “Беларускай газеты” ў Вільні –

легальнага рэвалюцыйнага органа. У снежні правёў

першую канферэнцыю рэвалюцыйных пісьменнікаў

Заходняй Беларусі.

1934 - пры пераходзе польска-савецкай мяжы быў

арыштаваны і перавезены ў турму Лукішкі ў Вільні.

Піша вершы, разам з П. С. Пестраком рэдагуе

рукапісны турэмны часопіс “Краты”.

1936 - Віленскім акруговым судом прыгавораны да

васьмі гадоў зняволення. Сядзіць у розных турмах

Заходняй Беларусі.